Ten wpis był dotąd czytany 1794 razy!
Koła inwalidzkiego wózka grzęzną w wilgotnej glinie i Edzio, mimo że ręce ma mocne jak niedźwiedź, sam nie dałby rady, gdyby nie Maryla, która popycha z tyłu ile sił. Biegnąca wśród pól droga raz po raz zbliża się nieśmiało do porośniętego krzewami brzegu Prosny, aby zaraz gwałtownie odskoczyć, jakby spłoszona widokiem rwącego po ostatnich deszczach nurtu.
Edzio, w nowym, amarantowym dresie siedzi dostojnie w fotelu swego wózka, nogi opatulone ciepłym kocem, na kolanach sprzęt wędkarski. Za nim idzie żona, ubrana odświętnie – bo to przecież niedziela – acz skromnie, jak na wiekową mieszkankę Grabowa przystało. Z jej ramienia zwisa torba, w niej różaniec, termos i podwieczorek dla męża. Ciężko jej dzisiaj podwójnie, bo droga po deszczu trudna i serce jakieś niespokojne. Nie można jednak odmówić mężowi jedynej przyjemności, jaka mu jeszcze została na tym świecie. Niech sobie połowi rybki jak za młodych, dobrych lat, kiedy to – ho, ho – wielki był z Edzia rycerz. Latem, w trzydziestym dziewiątym roku na urlop z wojska przyjechał i sam jeden bagnetem zabawę rozpędził. A piękny był, wysoki, tęgi, jak huzar albo inny kirasjer. Żadna by mu się nie oparła. A on wybrał właśnie ją, Marylę. Mimo że majętna wcale nie była. Sierota – od czasu gdy tata na wozie zboża, przy zakolu Prosny z drogi podmytej w głębię się zsunął…
Właśnie w kierunku tego miejsca Maryla z Edziem zmierza, jak każdego niedzielnego popołudnia, od czasu gdy mężowi siłę w nogach odjęło. Wolałaby, co prawda, w domu różaniec odmówić, ale obowiązkiem żony jest troszczyć się o męża w chorobie. Kawał życia razem spędzili, wiele radości jej dał, dom piękny wybudował, dostatek zapewnił, a teraz już mu tylko te rybki z radości życia pozostały. Co prawda, było też nieraz przy Edziu ciężko, bo nerwowy, porywczy był, nie dał sobie w kaszę dmuchać i jeszcze dzisiaj na zmianę pogody boli Marylę ta ręka, którą jej kiedyś Edzio styliskiem od wideł połamał, gdy głowę nią sobie zasłoniła. Zaraz potem urodził się przedwcześnie Adaś, ale nie wyżył…
Z tą gwałtownością męża do dzisiaj zresztą ma Krzyż Pański. Nie dalej niż wczoraj nieszczęścia narobił i o to Marylę serce boli. Wnuczki kotek – mały, głupi – Edziowi w szafce nabrudził. Zanim się obejrzeli, Edzio do kredensu podjechał, rondlem się zamachnął i tak celnie rzucił, że Kiciusia przetrącił. Był kot – nie ma kota, wiele ich łazi bezpańskich, ale wnuczka, taka blada, chorowite biedactwo – to nawet nie zapłakała, tylko cała się trzęsła i sina robiła. Na to zięć honorem się uniósł i – nic nie pomoże – jutro wyprowadzają się do jego matki. Marylę na myśl o tym, że już nie będzie Kasi bajek opowiadać, ani pacierza uczyć, coś kłuje w piersi, jakby lód się przesuwał, coś świszczy i bulgocze w sercu. Zostanie sama w pięknym, dużym domu, sama z Edziem. Na stare i jeszcze starsze lata, już ich czterdzieści dziewięć minęło, na przyszły rok złote wesele.
*
Maryla przerywa rozmyślania, bo oto dojechali. Edzio wędkę szykuje, ona wózek ustawia na szczycie urwiska. Lepkiego dzisiaj, ociekającego gliną, nad zakolem, gdzie woda się kotłuje i wieczny wir jak koło młyńskie miele. Tu mąż będzie sobie do wieczora łowił, a ona trochę z boku w zielonym zagłębieniu usiądzie, pomodli się, podwieczorek przygotuje i – dzisiaj wyjątkowo – wianek z niezapominajek uplecie. Tyle ich tu rośnie, a kolor mają jak oczy wnuczki. Musi ich być dwieście, bo Kasia pytana jak mocno kocha babcię, odpowiedziała kiedyś – „dwieście razy”. A wieczorem, kiedy słowiki zaśpiewają tacie nad wodnym grobem, powrócą do domu i wianuszkiem dziecko ucieszy. Tyle razy obiecywała, że będą wianki wyplatać, teraz już czas ostateczny nadszedł…
Najpierw jednak Tajemnice Bolesne – pierwsza, druga, piąta…
W piersi coś zakłuło, jakiś strach, jakby to nie powiew wiatru lecz diabeł wierzbowymi gałązkami zawirował. Wianek upleść, bo jeśli Edzio zmarzł i każe wracać, to co wtedy? Mąż jednak śpi, głowę lekko pochylił.
Nagle jakiś zamęt w dole, zakotłowała się do dna ciemnożółta otchłań. Naprężona żyłka, drga wędzisko, jaka siła ciągnie! Edzio w wielkiej, mocnej dłoni kij ściska, ale się nie budzi. Maryla podchodzi, lód w piersi, nogi jak źdźbła trawy, w oczach czerwone płaty, mąż wciąż śpi! Jeszcze krok, ręce wyciągnięte po omacku, świst oddechu, w sercu łomot, chlust! Maryla przyklęka nad urwiskiem, zalewa ją fala gorąca. To już nie łoskot wody, to krew w skroniach. Oczy znów widzą jasno. Ciepło, spokój, ukojenie. Już!!
*
Wyprostowana, lekka, jakby wracała z przedwojennej majówki. Wielka Tajemnica Radosna w palcach, gdzieś z tyłu śpiew słowika. Nie niesie niezapominajek. Będzie tu przychodzić na spacery z wnuczką. Nie raz – „dwieście razy”. Starczy czasu na wianki.
Milczy rzeka, milczą ryby. Stara wierzba też zachowa Tajemnicę Bolesną. Wir pod urwiskiem wolno obraca wianek z niebieskich kwiatów. Jest ich dokładnie czterdzieści dziewięć.